Beton architektoniczny - czym jest i jakie ma zastosowanie?

Beton to jeden z najpowszechniej wykorzystywanych materiałów budowlanych. Jego szczególny rodzaj — beton architektoniczny, zyskuje natomiast rosnącą popularność nie tylko w przestrzeniach użytkowych, ale też w domach. Czym jest beton architektoniczny i jakie może mieć zastosowanie?

Beton architektoniczny — co to jest?

Beton architektoniczny to tak jak w przypadku tradycyjnego betonu, mieszanka cementu, kruszywa, wody i dodatków warunkujących dodatkowe właściwości. Beton architektoniczny ma jednak zupełnie inne zastosowanie. Jest to beton ozdobny. Jego cechą wyróżniającą jest przede wszystkim estetyka. Może on występować pod różnymi postaciami, na przykład w formie płyt. To materiał przeznaczony na eksponowane elementy konstrukcji, czyli te, które nie zostają niczym przykryte i pozostają w pełni widoczne. Odpowiedni dobór betonu architektonicznego pozwala na uzyskanie wybranego efektu wizualnego. Zdefiniować można przede wszystkim takie cechy jak:

• kolor,
• ilość i rodzaj przebarwień,
• porowatość,
• faktura.

Na ostateczny wygląd betonu będzie też miała wpływ ilość ściągów w deskowaniu czy rodzaj i jakość zastosowanej formy, należy więc brać te cechy pod uwagę już podczas specyfikowania betonu. W przypadku betonu architektonicznego duża odpowiedzialność leży na wykonawcach. Nawet odpowiednia mieszanka nie zapewni nam oczekiwanych rezultatów bez odpowiedniej techniki i dokładności.

Jak powstaje beton architektoniczny?

Pod nazwą betonu architektonicznego kryje się szereg odmian betonu, które łączy ich funkcja dekoracyjna. Beton jest kompozytem — powstaje w procesie zmieszania z wodą spoiwa, wypełniacza i ewentualnych domieszek nadających pożądane właściwości. Podstawowym składnikiem betonu architektonicznego jest najczęściej cement hutniczy o odpowiednio jasnej barwie. Dzięki wykorzystaniu upłynniaczy, plastyfikatorów i precyzyjnie dobranej ilości wody, uzyskujemy wyjątkowo plastyczny materiał. Beton dekoracyjny może być dowolnie formowany.

Najczęściej do formowania betonu architektonicznego wykorzystywane są odpowiednio zabezpieczone metalowe szalunki. W dalszym etapie beton jest cięty na płyty lub do innego kształtu przy użyciu pił do betonu i szlifierek kątowych, dzięki którym uzyskiwana jest gładka tekstura.

Zależnie od pożądanego efektu betonu architektonicznego stosowane są w nim różne domieszki. Aby uzyskać pożądaną fakturę, można zastosować fakturowanie mechaniczne, chemiczne inhibitory wiązania powierzchni betonu czy zachować jego naturalne właściwości. Zależnie od zastosowanej techniki, możemy uzyskać gładką powierzchnię bez porów czy przebarwień lub uzyskując naturalne odbarwienia i porowatość. Poprzez kombinację tych metod również możemy uzyskać pożądaną fakturę.

Można uzyskać dowolne kolory betonu architektonicznego. W celu uzyskania pożądanej barwy można zastosować biały lub kolorowy cement, chemiczne barwniki lub nanieść kolor na utwardzony już beton.

Od czego zależy jakość betonu architektonicznego?

Jakość betonu architektonicznego zależy w największej mierze od zastosowanej mieszanki i wykonawstwa. Ostateczny efekt kształtuje się jednak już na etapie procesu projektowania. Projekt powinien szczegółowo opisywać wymagane cechy elementów z betonu architektonicznego, aby wykonawca mógł dobrać parametry betonu — odpowiednią mieszankę i technikę. Mieszanka betonowej powinna nie tylko mieć właściwy skład, opracowany przez specjalistów i w zgodzie z normami, ale też być odpowiednio transportowana w przeznaczonej do tego celu betonomieszarce, i prawidłowo rozładowana. Na wygląd elementu z betonu architektonicznego ma też wpływ w zasadzie każdy z etapów procesu budowlanego, od przygotowania deskowań, przez zbrojenie prętami stalowymi aż po samo betonowanie. Na każdym z tych etapów należy ściśle przestrzegać zasad ich odpowiedniego wykonania. Szalunek powinien być całkowicie szczelny i pokryty odpowiednim środkiem zapobiegającym przywieraniu, ale też wykonany w odpowiedni do pożądanej faktury sposób.

Czym się różni beton architektoniczny od zwykłego betonu?

Beton architektoniczny, w przeciwieństwie to zwykłego betonu, jest przede wszystkim odpowiednio sformułowany, aby móc pełnić nie tylko funkcję konstrukcyjną, ale też dekoracyjną. W zależności od oczekiwań inwestora precyzyjnie określany jest jego skład, aby uzyskać pożądane właściwości wizualne, od odpowiedniego koloru, po fakturę i porowatość. Dzięki zastosowaniu odpowiednich domieszek beton architektoniczny może zyskać zwiększoną odporności na warunki atmosferyczne. Aby uzyskać pożądane cechy, do mieszanki dodaje się przede wszystkim plastyfikatory, pigmenty i wypełniacze.

Rodzaje betonu architektonicznego

Jeśli chodzi o elewacje z betonu architektonicznego, można wyróżnić jej trzy rodzaje:

• beton wylewany bezpośrednio na miejscu budowy w odpowiednio przygotowanych do tego szalunkach,
• dekoracyjne betonowe płyty prefabrykowane,
• dekoracyjne betonowe płyty cienkowarstwowe.

Wylewanie betonu na budowie, ze względu na złożoność prac, to najbardziej kosztowna metoda tworzenia elewacji z betonu architektonicznego. Dodatkowo stwarza ona największe szanse na wystąpienie błędów wykonawczych, których często nie da się już poprawić. Płyty z betonu architektonicznego eliminują natomiast większość problemów wykonawczych i są znacznie bardziej ekonomicznym wyborem, dlatego cieszą się największą popularnością. Płyty powstają w formach, nadających im odpowiedni kształt i fakturę, a następnie montowane w wybranym miejscu.

Zalety i wady betonu architektonicznego

Niezaprzeczalną zaletą betonu architektonicznego jest jego surowy, niepowtarzalny charakter. Na jego powierzchni mogą występować niepowtarzalne przebarwienia, czy tzw. raki, czyli pory o różnej wielkości. Jego wygląd ewoluuje pod wpływem temperatury, wilgotności czy kontaktu ze światłem słonecznym i wodą. Pod wpływem wilgoci mogą się jednak pojawić wykwity, które samoistnie zanikną po dłuższym okresie. Należy też pamiętać, że produkcja i obróbka wszystkich elementów, których będziemy potrzebowali i ewentualnych zamienników w razie pojawienia się uszkodzeń, musi się odbywać jednocześnie, aby zapobiec znacznym różnicom w wyglądzie. Beton architektoniczny ze względu na swoje właściwości konstrukcyjne daje też architektom ogromne możliwości projektowania. Beton konstrukcyjny jest jednak stosunkowo drogim materiałem. Dla ograniczenia kosztów warto więc rozważyć zastosowanie płyt prefabrykowanych.

Co wpływa na wygląd betonu architektonicznego?

Poza zastosowaniem odpowiednich technik wykonawczych i dobrze dobranej mieszanki i wybranego rodzaju deskowań, na wygląd betonu architektonicznego ma wpływ jego odpowiednia pielęgnacja. Beton architektoniczny jest stosunkowo łatwy do utrzymania w czystości. Elementy wykonane z betonu architektonicznego należy jednak odpowiednio impregnować. Odpowiednia impregnacja zabezpieczy powierzchnię przed zabrudzeniami i ewentualnym porostem glonów w przypadku zastosowań zewnętrznych, czy powstaniem plam. Nie należy też myć betonu środkami na bazie silnych kwasów ani zasad, a jedynie przeznaczonymi do tego celu preparatami, lub samą wodą przy użyciu myjki ciśnieniowej.

Gdzie stosuje się beton architektoniczny?

Beton architektoniczny może być szeroko stosowany zarówno na zewnątrz, jak i we wnętrzach. Można go wykorzystać nie tylko zarówno w procesie budowlanym do wytwarzania elementów konstrukcyjnych czy elewacji, jak i w celach dekoracyjnych. Elementy betonowe mogą być wykonywane zarówno na miejscu, jak i prefabrykowane.

Beton architektoniczny na zewnątrz

Ze względu na dobrą wytrzymałość na różnorodne warunki atmosferyczne, beton architektoniczny ma szerokie zastosowanie na zewnątrz. Najpopularniejszym jego zastosowaniem jest pokrycie elewacji lub jej fragmentu prefabrykowanymi płytami betonowymi. Z betonu wykonywane są też filary, elementy ogrodzeń, donice, ławki. Beton architektoniczny nadaje się też na schody i tarasy. Meble betonowe w ogrodzie to wyjątkowo eleganckie zastosowanie tego materiału. W przypadku betonu architektonicznego ogranicza nas w zasadzie jedynie wyobraźnia i budżet.

Beton architektoniczny we wnętrzach

Beton architektoniczny jest coraz chętniej wykorzystywany w aranżacji wnętrz. Od lat cieszy się popularnością w restauracjach, galeriach handlowych, biurach czy uniwersytetach, a od niedawna zyskuje uznanie projektantów wnętrz w prywatnych domach.

Surowość betonu doskonale pasuje do wszelkich ascetycznych, minimalistycznych wnętrz, a także stylu industrialnego. Beton świetnie współgra z elementami metalowymi, szkłem i drewnem. Dobrze też kontrastuje z tkaninami o jednolitym kolorze i stanowi wymarzone tło dla obrazów zarówno żywych i barwnych, jak i tych bardziej minimalistycznych i stonowanych.

Beton doskonale sprawdza się też w aranżacjach w stylu glamour, pięknie kontrastując ze srebrem czy ze złotem. Ściana z betonu w salonie będzie doskonałym tłem dla modnych mebli na wysoki połysk i miękkich materiałów.

Beton architektoniczny sprawdzi się nie tylko w salonie czy sypialni, ale też w bardziej wilgotnych pomieszczeniach, na przykład w kuchni lub w przedpokoju. Beton dobrze też nadaje się do łazienki, której nada wyjątkowego klimatu. Odpowiednio zaimpregnowany beton będzie odporny zarówno na wilgoć, jak i zabrudzenia.

Jak jeszcze można wykorzystać beton architektoniczny?

Poza zastosowaniem płyt betonowych na ściany możemy też wykorzystać prefabrykowane dekory. Są one dostępne w różnych kształtach i rozmiarach. Bez problemu znajdziemy wzór, który sprawdzi się w naszym wnętrzu. Taka instalacja będzie przyciągała uwagę i nada pomieszczeniu charakteru.

Beton nadaje się nie tylko na ścianę. To dobry materiał na podłogę lub na kominek. Popularne są też betonowe schody czy poręcze, a nawet blaty czy umywalki. Betonowa podłoga jest nie tylko wyjątkowo elegancka, ale też łatwa w utrzymaniu i niezwykle trwała.

Jeśli chcemy do naszego pomieszczenia wprowadzić elementy betonowe bez przeprowadzania remontu, możemy wybrać wykonane z tego materiału donice, wazony czy dekoracje, takie jak duże rzeźby czy mniejsze figurki.

Niezwykle efektowne są meble betonowe. Wykonany z tego materiału stolik czy ława nada wnętrzu niepowtarzalnego, luksusowego charakteru.

Beton architektoniczny to niezwykle plastyczny, uniwersalny materiał. Łączy w sobie naturalność i luksus. Warto czerpać inspiracje od najlepszych projektantów i wykorzystać beton architektoniczny na elewacje lub w aranżacji wnętrz i ogrodu!